Na chwilę obecną choroba Parkinsona jest nieuleczalna. Nie ma leku, który zatrzymałby postęp choroby i spowodował cofnięcie się jej objawów. Chorzy mogą korzystać ze środków oferowanych przez tradycyjną medycynę i farmakologię, jednak warto sięgnąć również po terapie uzupełniające i wspomagające leczenie. Są ono skuteczne szczególnie na wczesnym etapie choroby, pomagając w codziennym funkcjonowaniu bez konieczności przyjmowania leków. W późniejszym stadium choroby mogą również pomóc w łagodzeniu dokuczliwych objawów, takich jak drżenie rąk, problemy z poruszaniem się czy utrzymaniem równowagi.
Badania jednoznacznie pokazują, że ćwiczenia fizyczne mogą przynieść wiele korzyści osobom chorym na Parkinsona. Szczególną uwagę zwraca się na jogę, taniec i tai chi. Aktywności te łączą bowiem element duchowy z fizycznym, dzięki czemu mają pozytywny wpływ także na zdrowie psychiczne pacjentów. Lekarze podkreślają znaczenie zdrowia psychicznego chorych, z których połowa cierpi na depresję i zaburzenia lękowe. Pomocny w ich łagodzeniu objawów może być trening uważności (mindfulness).
Badania pokazują również, że karate, nordic walking czy pływanie znacznie poprawiają motorykę, elastyczność mięśni i koordynację, pomagając pacjentom dłużej cieszyć się sprawnością, prowadzić aktywne życie, pracować i uprawiać ulubione hobby.
Fizjoterapia LSVT BIG w chorobie Parkinsona
Terapia farmakologiczna jest najbardziej skutecznym sposobem na spowolnienie postępów choroby i łagodzeniu dokuczliwych symptomów. Jednak zawsze powinna ona iść w parze z profesjonalną, specjalnie opracowaną pod kątem choroby Parkinsona fizjoterapią, zwaną LSVT BIG. Rehabilitacja powinna trwać cały czas – najpierw pod opieką odpowiednio wyszkolonego terapeuty a po zakończeniu cyklu leczenia również w domu, kiedy pacjent powinien wykonywać proste ćwiczenia, zalecone przez fizjoterapeutę.
Ponieważ największym wyzwaniem i problemem w tej chorobie jest motoryka, LSVT BIG ma na celu poprawienie chodu, uczy stawiania większych kroków, poprawia równowagę i usprawnia motorykę całego ciała. Leczenie jest dostosowane do specyficznych potrzeb i celów każdego pacjenta, może więc pomóc niezależnie od stadium i stopnia zaawansowania choroby. Rozpoczęcie fizjoterapii zanim pojawią się znaczące problemy z równowagą, mobilnością lub postawą często prowadzi do najlepszych rezultatów, ale nigdy nie jest za późno, aby zacząć. LSVT BIG może przynieść znaczącą poprawę nawet u osób borykających się ze znacznymi trudnościami fizycznymi.
Tai chi
W 2012 roku w New England Journal of Medicine po raz pierwszy opublikowano wyniki badań, wskazujące na skuteczność uprawiania Tai Chi w łagodzeniu niektórych objawów choroby Parkinsona. W badaniu wzięło udział 195 chorych, podzielonych losowo na 3 grupy. Jedna z nich spotykała się na godzinne zajęcia Tai Chi dwa razy w tygodniu, druga ćwiczyła z ciężarkami a trzecia wykonywała tylko ćwiczenia rozciągające. Po sześciu miesiącach ćwiczeń okazało się, że pacjenci z grupy, która uprawiała Tai Chi, mieli o wiele mniejsze problemy z zachowaniem równowagi – w porównaniu z pozostałymi osobami upadali dwukrotnie rzadziej. Ich mięśnie były bardziej elastyczne, byli w stanie pochylić się dalej do przodu i do tyłu, nie tracąc równowagi ani nie upadając. W porównaniu z pozostałymi uczestnikami badania ich ruchy były płynniejsze, a podczas chodzenia byli w stanie stawiać dłuższe kroki. Co ciekawe, grupa Tai Chi również doświadczała mniej dyskinez, ponieważ wiedza zdobyta podczas ćwiczeń pomagała im bardziej kontrolować ruchy ciała. Pozytywne efekty regularnego uprawiania Tai Chi utrzymywały się przez trzy miesiące po zakończeniu badania.
Joga
Podobne rezultaty uzyskano w badaniach nad wpływem jogi na chorych na Parkinsona. Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Choroby Parkinsona (ADPA), joga jest jedną z najbardziej korzystnych terapii uzupełniających. Pomaga zwiększyć elastyczność mięśni, zmniejszając ich napięcie i spowodowany nim ból, poprawić postawę, w widoczny sposób zmniejsza drżenie i poprawia stabilność chodu. Korzystnie wpływa na mobilność i zmniejsza podatność na upadki. Z kolei uspokajające działanie jogi, polegające na zwiększenie wydajności układu przywspółczulnego, zmniejsza odczuwany stres, zwiększa relaksację i pomaga zwalczyć bezsenność.
Trening uważności (mindfulness)
Szacuje się, że aż 50% osób z chorobą Parkinsona cierpi na depresję, a 31% ma stany lękowe i zaburzenia snu. Chorzy martwią się o przyszłość, wpływ choroby na ich codziennie funkcjonowanie a także funkcjonowanie ich rodziny. Jedną z metod łagodzenia nieustannego stresu jest trening uważności. Badania wykazują, że przynosi on zarówno korzyści w strefie psychicznej, jak i fizycznej. Pomaga w złagodzenia bólu, zminimalizowaniu napięcia, zwiększa koncentracji i poprawia nastrój. Technika ta pomagaja koncentrować się na tym co jest tu i teraz, bez wybiegania myślami w przyszłość i martwienia tym, co się stanie. Pacjenci są w stanie mieć większą kontrolę nad wpływem, jaki ich myśli, uczucia i objawy wywierają na ich życie. Poza pomocą w radzeniu sobie ze stresem, lękiem i depresją, trening uważności może nauczyć współczucia dla siebie, akceptacji i cierpliwości.
Technika Alexandra
Dobre efekty może przynieść również praktykowanie techniki Alexandra (AT), czyli metody opartej na łagodnych ćwiczeniach, których zadaniem jest eliminacja zbędnych napięć i usztywnień, opanowanie dolegliwości psychosomatycznych oraz wypracowanie swobodnej postawy ciała. W jednym z badań technika Alexandra u pacjentów z chorobą Parkinsona okazała się skuteczniejsza niż masaż – po 24 sesjach odczuli oni złagodzenie objawów choroby oraz poprawę stanu psychicznego.
Znaczenie diety
Dlaczego na subkontynencie azjatyckim obserwuje się mniejszy zasięg chorób neurodegeneracyjnych? Badacze wiążą to z regularnym spożywaniem warzyw, owoców i przypraw przez jego mieszkańców. Niewłaściwy styl życia okazuje się bowiem – obok nie do końca zidentyfikowanych czynników genetycznych i starzenia się społeczeństwa – podstawową przyczyną coraz szybszego wzrostu zachorowań na chorobę Parkinsona czy Alzheimera.
Dieta jest szczególnie ważna w profilaktyce i minimalizowaniu objawów tej choroby, ponieważ szereg składników zawiera aktywne substancje, które chronią nasze neurony przed degeneracją. Badania potwierdzają, że nasz sposób odżywiania wpływa na kondycję mózgu i zdolności psychoruchowe. Dieta bogata w świeże warzywa, owoce i oliwę z oliwek – czyli jak najbardziej przypominająca śródziemnomorską – zmniejsza ryzyko zachorowania. Produkty te powinny stanowić podstawę naszej diety, zastępując tłuste mięsa i nabiał. Wysoki poziom obecnego przede wszystkim w jagnięcej wątrobie, mięsie i jajach kwasu arachidonowego może nawet podwoić ryzyko choroby Parkinsona. Również nadmiar produktów mlecznych, takich jak mleko, masło i ser, podnosi jej ryzyko – wprawdzie u kobiet nieznacznie, ale u mężczyzn niemal dwukrotnie.
Badania wskazują, że to, z jakich terapii korzystamy, zależy od naszego położenia geograficznego. Amerykanie częściej stosują witaminy, suplementy diety i ziołolecznictwo, podczas gdy Europejczycy w większym stopniu polegają na zabiegach rehabilitacyjnych oraz masażu oraz technikach medytacji i ćwiczeniach. Jednak niezależnie od terapii wspomagających, naukowcy nie pozostawiają wątpliwości – kompleksowe, holistyczne podejście jest niezwykle ważne w leczeniu choroby Parkinsona. Alternatywne, wspomagające terapie mogą być stosowane na każdym etapie choroby, pomagając zwalczać nie tylko objawy fizyczne, ale również negatywne skutki oddziaływania choroby na psychikę.
