Pojawia się w najmniej spodziewanym momencie, powodując przeszywający, paraliżujący ból pleców, często promieniujący aż do stopy. Nie pozwala spać, schylać się, w ostrych stanach nawet chodzić. Rwa kulszowa (sciatica) – zmora dopadająca 40% ludzi, poza dokuczliwym bólem ma jeszcze przykre tendencje do nawracania. Skąd się bierze i jak ją leczyć?
Rwa kulszowa, potocznie nazywana atakiem korzonków nerwowych, to zespół objawów związanych z uciskiem nerwu kulszowego – największego nerwu obwodowego znajdującego się w organizmie człowieka. Przejawia się bólem promieniującym od lędźwiowo – krzyżowego odcinka kręgosłupa przez pośladek, nogę aż do stopy; czasem atakowi rwącego bólu towarzyszą objawy neurologiczne, takie jak na przykład opadanie stopy lub zaburzenia czucia w jednej z nóg. Dodatkowo może pojawić się wrażenie pieczenia czy mrowienia w nodze.
Przyczyny rwy kulszowej
Pomiędzy kręgami naszego kręgosłupa zlokalizowane są włóknisto-chrząstkowe krążki z galaretowatym jądrem potocznie nazywane dyskami – zapewniają one amortyzację, sprężystość i wytrzymałość na wstrząsy. Z upływem lat właściwości amortyzacyjne dysków słabną, a kręgosłup stanowiący trzon układu ruchu coraz gorzej znosi obciążenia. Niestety nie tylko wiek wpływa na stan krążków międzykręgowych. Znaczenie ma też styl życia, rodzaj wykonywanej pracy oraz choroby.
Choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, jego skrzywienia lub dyskopatia mogą doprowadzić do ucisku na korzenie nerwowe, co w efekcie wywołuje atak rwy kulszowej. Nacisk może też być spowodowany nadmierną masą ciała oraz siedzącym trybem życia. Osoby mało aktywne fizycznie mają duże szanse na to, że w którymś momencie życia doznają ataku rwy. Jeśli do tego dodamy ubogą w wapń, sole mineralne i witaminy dietę, szanse znacznie się zwiększają. Na jej powstanie mają też wpływ takie choroby, jak cukrzyca, zwiększająca ryzyko uszkodzenia nerwów.
Ze względu na przeciążenia kręgosłupa na ataki rwy kulszowej szczególnie narażone są kobiety w ciąży oraz osoby podejmujące zbyt forsowny wysiłek fizyczny – słabe mięśnie pleców i brzucha nie są w stanie utrzymać kręgosłupa i krążki międzykręgowe zaczynają się wybrzuszać. Do dość powszechnych przyczyn należy również nieprawidłowe podnoszenie ciężkich przedmiotów lub prowadzenia pojazdów mechanicznych przez długi czas. Zdarza się, że rwa kulszowa atakuje osoby, które naraziły się na gwałtowne oziębienie ciała – np. leżąc na wilgotnej ziemi czy wskakując do zimnej wody w upalny dzień.
Jej przyczyną może być również być zablokowanie jednego z dwóch stawów krzyżowo-biodrowych. Doprowadza to do silnego przykurczu sąsiadujących tkanek, w tym mięśnia gruszkowatego (Piriformis), który poprzez ucisk na przechodzący obok nerw kulszowy doprowadza do jego dysfunkcji. Może to być również stan zapalny lub stres narządów wewnątrz jamy brzusznej i miednicy. Bardzo często spotykamy się w naszej praktyce z sytuacją, kiedy właśnie dolegliwości dolnego odcinka pokarmowego, przebyte operacje czy zabiegi onkologiczne doprowadzają do powstania tej przypadłości. Na szczęście terapeuci P D Rehab wiedzą jak sobie poradzić z tymi problemami bez konieczności stosowania silnych leków przeciwbólowych lub zabiegów operacyjnych.
Leczenie
Pan Stanisław trafił do kliniki PD Rehab w bardzo zaostrzonym stanie bólowym. Ból pojawił się w połowie listopada, po tym jak podniósł ciężkie pudło. Początkowo próbował leczyć się domowymi sposobami, rozgrzewając plecy gorącymi okładami i maściami, jednocześnie jednak chodząc do pracy. Przez pierwsze kilka dni ból, co jest charakterystyczne dla tego schorzenia, pojawiał się i znikał, sprawiając wrażenie poprawy. Niestety, długie dojazdy oraz wiele godzin na nogach sprawiły, że dolegliwości zaostrzyły się do tego stopnia, że nie uśmierzały ich żadne środki przeciwbólowe. Dopiero wtedy zdecydował się na fizjoterapię.
Na początek zastosowano chłodny okład oraz stymulację elektryczn w celu zmniejszenia opuchlizny i polepszenia krążenia w zmienionej chorobowo części ciała, co pozwoliło na złagodzenie objawów bólowych. Następnie wdrożono leczenie techniką Strain Counterstrain. Jest to bardzo delikatna manipulacja tkankami miękkimi, która jest skuteczna w leczeniu bólu, osłabionych mięśni, stanów zapalnych tkanek wewnątrz miednicy i jamy brzusznej i ograniczonego zakresu ruchu w obrębie stawów krzyżowo-biodrowych czy kręgów. Terapeuta zastosował również mający działanie przeciwzapalne zimny laser. Ważnym elementem terapii były również odpowiednio dobrane ćwiczenia.
Rwy kulszowej nie wolno zaniedbywać. Jeśli pacjent trafia na leczenie z ostrym stanem zapalnym, niestety może ono potrwać, tak jak w przypadku pana Stanisława, nawet 5 – 6 tygodni. Ważna jest również prewencja, ponieważ rwa kulszowa ma tendencje do nawracania – aż 75% pacjentów doświadcza nawrotu dolegliwości.
Zapobieganie
Rwę kulszową leczy się długo, dlatego znacznie lepiej jej zapobiegać, odpowiednio dbając o zdrowie kręgosłupa. Należy pamiętać o nim podczas codziennych czynności – przy podnoszeniu ciężkich przedmiotów pozwólmy, aby pracę wykonały nogi. Plecy muszą być proste, ciężar trzymany blisko ciała, uginamy kolana. Jeśli nasza praca wymaga długotrwałego stania, należy od czasu do czasu oprzeć jedną nogę na małym stołku lub choćby pudełku. Osoby mające pracę siedzącą powinny zadbać o prawidłową postawę podczas siedzenia – obrotowy fotel z dobrym podparciem dolnej części pleców i podłokietnikami jest podstawą.
Niebagatelna okazuje się również odpowiednia higiena snu: materac powinien być odpowiednio twardy (zapewniać równomierne wsparcie plecom), poduszka pod głową niewielka, a pozycja do spania wyprostowana. Niezwykle ważna jest również aktywność fizyczna – prawidłowo dobrane ćwiczenia, wzmacniające mięśnie pleców i brzucha tak, by stanowiły one podporę dla kręgosłupa, są podstawą w profilaktyce rwy kulszowej.
